5. İZLEME VERİLERİNİN ANALİZİNDEN KAYNAKLANAN SORUNLARA ÇÖZÜM BELİRLEMEK İÇİN SORUN ÇÖZME TEKNİKLERİ
Teorik altyapı
Problemler kısa bir tanımla çözülmeyi bekleyen sorunlardır. 1995 Oxford sözlüklerine göre problem iki şekilde tanımlanmıştır;
Belirsiz/şüpheli veya çözüm gerektiren zor konular .
Zor bir konuyu/işi başarıyla tamamlamak veya üstesinden gelmek.
Modern Amerikan gemi inşasının babası olarak bilinen Amerikalı sanayici Henry Kaiser'e göre sorun sadece iş kıyafetlerindeki fırsatlar olarak ifade ediliyordu.
Problem çözme, çözüm yollarını deneyerek zorlukların üstesinden gelme çabasıdır.
Problem Çözme, bir problemi tanımlama, problemin nedenini belirleme, çözüm için alternatifleri seçme ve belirleme ve çözümü uygulama eylemidir.
Problem Çözme 4 temel adımdan oluşmaktadır;
Sorunun tanımlanması
Alternatif çözümlerin oluşturulması
Alternatiflerin seçimi ve değerlendirilmesi
Çözümün uygulanması ve takibi.
"Problem çözme stratejisi" nedir? Bilişsel davranışçı psikolojiden tanım ve yaklaşım. Bir "problem çözme stratejisi" stresli bir durumla daha iyi başa çıkmaya nasıl yardımcı olabilir?
Her durumu bir öğrenme fırsatı olarak gören bir problem çözme zihniyetinin nasıl geliştirileceği. Zorlayıcı bir durumu tanımlamak ve stres faktörünü ortadan kaldırmaya veya etkilerini iyileştirmeye çalışan aktif adımlar düzenlemek, gerçekçi ve doğrudan bir eylem başlatmak için bir dizi faaliyetin sunulması.
Bir problem çözme stratejisi bazen küçük problemler için anlıktır, ancak daha yüksek başarı için karmaşık hale gelebilir. Bu nedenle, durumlarla yaratıcılıkla yüzleşme becerisi eşliğinde eleştirel düşünmeyi uygulamak gerekir.
Bu şekilde, eleştirel düşünme biçiminde düşünmemize neden olan çok sayıda soru dizisi görüyoruz. Eleştirel düşünme, inanç ve eylem için bir rehber olarak gözlem, deneyim, yansıtma, akıl yürütme veya iletişimden elde edilen veya bunlar tarafından üretilen bilgiyi aktif ve ustaca kavramsallaştırma, uygulama, analiz etme, sentezleme ve/veya değerlendirme entelektüel olarak disiplinli bir süreçtir.
Eleştirel Düşünme ve Yaratıcılık:
Yaratıcılık duygusu eşliğinde eleştirel düşünceyi kullanmak, etrafımıza bakmamıza ve zor durumlarla yüzleşmemize yardımcı olur. Her gün sorunları çözmek zorundayız ve yaratıcılıkla düşünme becerisi geliştirmek beklenmedik çözümler bulmamıza yardımcı olacaktır.
Pratik Bir Yaklaşım Geliştirmek:
Bir sorunun tespit edilmesi
Çözümlere bakmak
Sorunları çözmek için hedefe nasıl ulaşılacağı
Çözüme ulaşmak için atılacak adımlar
Bir strateji ve zaman çizelgesi geliştirmek
Herhangi bir stajyerlikte, stajyerlere herhangi bir sorunlu durumda doğru çözümleri bulmaları için bir düşünce tarzı kazandırmak da yer alabilir..
Dengeli Üçgen Yaklaşımı:
Üçgen genellikle üç yön arasında bir dengeyi çağrıştırır: fiziksel benlik, zihinsel benlik ve ruhsal benlik. Bu, hayattaki zorluk ve güçlüklerle dengeli bir şekilde yüzleşmemiz gerektiğini anlamamıza yardımcı olacak ve bunları kendi becerilerimizi ve öz bilgimizi geliştirmek için içimize bakma fırsatı olarak görmemizi sağlayacaktır. Bir problem çözme stratejisi, yaklaşımımızın yanı sıra beklenmedik sonuçları da dikkate almalı ve bunlara her zaman bir fırsat olarak bakarak yüzleşme becerisini geliştirmeliyiz.
Sorunun Tanımlanması:
İyi bir sorun tespitinin anahtarı; sadece soruna neden olan semptomlara bakmak yerine gerçek sorunla ilgilenmektir.
Sorunun tanımlanmasında bazı kilit adımlar vardır. Bu adımlar; sorunun tanımlanmasında ilgili tarafların katılımını, olgusal/gerçekçi bilgilerin kullanılmasını, gerçeklik için beklentilerin karşılaştırılmasını ve sorunun temel nedenlerine odaklanılmasını destekler. Bu durumda ihtiyaç duyulan noktalar aşağıdaki gibidir.;
Bir modelin geliştirilmesinde yeni araçların ve revizyon politikalarının olası etkilerinin değerlendirilmesi.
Mevcut süreçlerin nasıl işlediğinin incelenmesi ve belgelenmesi.
Görsel olarak; modellerin, diyagramların ve resimlerin kullanılması
Sözlü olarak; sorunu kelimelerle tanımlamak
Görsel ve sözel olarak; zincir diyagramları, akış diyagramı, listeler, neden-sonuç diyagramı vb.
Alternatif çözümler üretmek:
Bu aşamada çok sayıda çözüm üretmeye odaklanılmalıdır. Nihai çözümün değeri birden fazla alternatifin dikkate alınmasıyla artırılabilir, ancak bunların hepsi değerlendirilmemelidir.
Beyin fırtınası ve bir dizi problem çözme tekniği, problem çözmenin bu aşamasında en yararlı tekniklerdir.
Problem çözmede yapılan en yaygın hata; önerilen tüm çözümlerin/alternatiflerin kabul edilmesidir. Bu nedenle, uygun olmasa bile kabul edilebilir ilk çözüm seçilir.
Alternatiflerin Seçimi ve Değerlendirilmesi:
Problem çözme sürecinin bu aşamasında, olası çözümlerin her biri hakkında çeşitli faktörlerin incelenmesi gerekir. En iyi alternatifleri seçerken, yetenekli problem çözücüler çeşitli hususları göz önünde bulundurmalıdır. Bu hususlar şunları içerir;
Belirli bir alternatif, beklenmedik başka sorunlara yol açmadan sorunu çözmelidir.
Sorun çözme ekibindeki herkes alternatifi kabul etmelidir.
Alternatifin uygulanması rasyonel olmalıdır.
Alternatif kurumsal/örgütsel kısıtlamalara uygun olmalıdır.