VETTER - μάθημα ηλεκτρονικής μάθησης (EL)

Η ασφάλεια μπορεί να οριστεί ως η «γνώση ότι η εξέλιξη ενός συστήματος δε θα δημιουργήσει ανεπιθύμητες καταστάσεις»: είναι η κατάσταση κατά την οποία το άτομο προστατεύεται από μια συνθήκη κινδύνου και απειλής. Με πιο απλά λόγια, ασφάλεια είναι να γνωρίζουμε ότι αυτό που κάνουμε δε θα προκαλέσει τραυματισμό ή ζημιά. Υπό αυτή την έννοια, η ασφάλεια των εργαζομένων (γνωστή και ως επαγγελματική υγεία και ασφάλεια) αναφέρεται στην παροχή ενός ασφαλούς εργασιακού περιβάλλοντος, ασφαλούς εξοπλισμού, πολιτικών και διαδικασιών, οι οποίες προστατεύουν την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων. Μόνο η επιστημονική μέθοδος, που βασίζεται σε επαναλαμβανόμενες παρατηρήσεις, μπορεί να εγγυηθεί την ουσιαστική αξιολόγηση της ασφάλειας. Η απόλυτη ασφάλεια επέρχεται απουσία κινδύνου· αυτή είναι μια έννοια που είναι δύσκολο να επιτευχθεί στην πραγματικότητα, ακόμη κι αν η εφαρμογή των κανονισμών ασφάλειας μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης επιβλαβών συμβάντων και ατυχημάτων, κάτι που με τη σειρά του οδηγεί σε καλύτερη ποιότητα ζωής.

Το 2020 η ασφάλεια στον χώρο εργασίας έγινε μία από τις κύριες ανησυχίες πολλών εργοδοτών, όχι μόνο λόγω της πανδημίας του COVID-19, αλλά και λόγω της τηλεργασίας, η οποία καθιστά πιο δύσκολο για τους εργοδότες να έχουν επαφή με τους υπαλλήλους τους. Οι οργανισμοί έχουν ηθική υποχρέωση να εγγυώνται ασφαλείς συνθήκες εργασίας, αφού οι μη ασφαλείς χώροι εργασίας μπορούν να έχουν σοβαρές νομικές και οικονομικές συνέπειες για τους ίδιους.

ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Χώρος εργασίας είναι οποιοσδήποτε χώρος ή μέρος ενός χώρου που έχει στη διάθεσή του ένα άτομο για να εκτελέσει την εργασία του – σε αυτούς δεν περιλαμβάνονται οι οικιακοί χώροι. Ο όρος χώρος εργασίας περιλαμβάνει τα κοινά μέρη κοινόχρηστων κτιρίων, ιδιωτικών δρόμων και μονοπατιών σε βιομηχανικές περιοχές και επιχειρηματικά πάρκα. Οι κύριοι παράγοντες που εμπλέκονται στη διαχείριση της ασφάλειας στον χώρο εργασίας πρέπει να λαμβάνουν υπόψη, μεταξύ άλλων, τον φωτισμό, τον εξαερισμό, τη θερμοκρασία, τις τουαλέτες και τις εγκαταστάσεις πλυσίματος. Πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία, για παράδειγμα προσαρμοσμένες εγκαταστάσεις τουαλέτας και πλυσίματος, φαρδιές πόρτες και διαδρόμους.. Ακολουθούν ορισμένα σημεία που πρέπει να προσέχουν οι διαχειριστές ασφάλειας στον χώρο εργασίας:

• Να βεβαιώνονται ότι τα κτίρια είναι σε καλή κατάσταση

• Να συντηρούν τον χώρο εργασίας και όλο τον εξοπλισμό, ώστε να είναι ασφαλής και να λειτουργεί αποτελεσματικά

• Να διορθώνουν αμέσως τυχόν βλάβες ή να λαμβάνουν μέτρα για να προστατέύουν οποιονδήποτε βρίσκεται σε κίνδυνο

• Να λαμβάνουν προφυλάξεις για να αποτρέπουν την πτώση ατόμων ή υλικών από ανοιχτές άκρες, π.χ. περίφραξη ή προστατευτικά κιγκλιδώματα

• Να έχουν αρκετό χώρο για ασφαλή μετακίνηση και πρόσβαση

• Καλό φωτισμό – να χρησιμοποιούν φυσικό φως όπου είναι δυνατόν, αλλά να προσπαθούν να αποφεύγουν την αντανάκλαση του φωτός και να έχουν και καλό επίπεδο φωτισμού στους σταθμούς εργασίας, όπου χρειάζεται

• Να παρέχουν καθαρές εγκαταστάσεις, έπιπλα και εξαρτήματα

• Να διατηρούν καθαρές τις τουαλέτες και τους νιπτήρες, να παρέχουν τρεχούμενο ζεστό και κρύο νερό, σαπούνι και πετσέτες ή άλλα κατάλληλα μέσα στεγνώματος

• Να παρέχουν αρκετό χώρο εργασίας, συμπεριλαμβανομένων κατάλληλων σταθμών εργασίας και καθισμάτων.

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Ο προσδιορισμός ή η εντοπισμός κινδύνων είναι ένα σημαντικό βήμα στη συνολική διαδικασία αξιολόγησης και διαχείρισης κινδύνου. Εδώ εντοπίζονται, αξιολογούνται και ελέγχονται/εξαλείφονται οι επιμέρους κίνδυνοι εργασίας όσο το δυνατόν πιο κοντά στη ρίζα τους (εστία του κινδύνου). Καθώς η τεχνολογία, οι πόροι, οι προσδοκίες των ατόμων και οι ρυθμιστικές απαιτήσεις αλλάζουν, η ανάλυση κινδύνων δίνει έμφαση στον έλεγχο κοντά στην πηγή του κινδύνου. Με άλλα λόγια, ο έλεγχος κινδύνων είναι ένα δυναμικό πρόγραμμα πρόληψης. Τα προγράμματα ανάλυσης κινδύνων δεν υποστηρίζουν ή δεν υπονοούν ότι υπάρχουν «αποδεκτοί κίνδυνοι» στον χώρο εργασίας. Ένα τέτοιο πρόγραμμα μπορεί να μην είναι σε θέση να εξαλείψει όλους τους κινδύνους, αλλά δε δέχεται «ικανοποιητικά» –αλλά εξίσου επικίνδυνα– επίπεδα κινδύνου. Και καθώς οι υπεύθυνοι διαχείρισης και εκτίμησης κινδύνου είναι συνήθως οι διευθυντές, ενώ εκείνοι που εκτίθενται στους κινδύνους είναι οι εργαζόμενοι, μια προσέγγιση που βασίζεται στην ανάλυση κινδύνων στην πηγή τους μπορεί να αποφύγει αυτή την εγγενή σύγκρουση.

Οι πληροφορίες από την μελέτη των πηγών κινδύνου θα πρέπει να ισχύουν για τον συγκεκριμένο τύπο εργασίας από τον οποίο μπορούν να προέλθουν οι κίνδυνοι. Παραδείγματα τέτοιων πηγών περιλαμβάνουν συνεντεύξεις με άτομα που έχουν εργαστεί στον τομέα των κινδύνων, ιστορικό και ανάλυση προηγούμενων συμβάντων, καθώς και επίσημες εκθέσεις για τους κινδύνους που έχουν καταγραφεί. Από αυτές, οι συνεντεύξεις προσωπικού μπορεί να είναι οι πιο σημαντικές για τον εντοπισμό λανθασμένων πρακτικών, συμβάντων, απελευθέρωσης επικίνδυνων ουσιών, κινδύνων και άλλων σχετικών πληροφοριών. Μόλις συλλεχθούν οι πληροφορίες, συνιστάται να αρχειοθετούνται ψηφιακά (για να είναι δυνατή η γρήγορη αναζήτηση), αλλά και σε έντυπη μορφή για ευκολότερη πρόσβαση. Ένας καινοτόμος τρόπος παρουσίασης του περίπλοκου ιστορικού κινδύνων είναι ο χάρτης αναγνώρισης ιστορικού κινδύνων, ο οποίος παρουσιάζει τις πληροφορίες για τους κινδύνους σε ένα ευανάγνωστο γραφικό. Ειδικά στον κατασκευαστικό κλάδο, το λογισμικό ανάλυσης κινδύνων εργασίας (JHA) επιτρέπει στους διαχειριστές ασφάλειας και στα μέλη του προσωπικού να εντοπίζουν πιθανούς κινδύνους στο εργοτάξιο και να βελτιώνουν την πρόληψη ατυχημάτων.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Η αξιολόγηση κινδύνου προϋποθέτει τη διαχείρισή του σε πρακτικό επίπεδο.

Η αξιολόγηση θα πρέπει να:

• Προσδιορίζει τους κινδύνους.

• Προσδιορίζει όλα τα μέρη που επηρεάζονται από τον κίνδυνο.

• Προσδιορίζει και να ιεραρχεί τα κατάλληλα μέτρα ελέγχου.

Ο υπολογισμός του κινδύνου βασίζεται στην πιθανότητα να πραγματοποιηθεί η βλάβη και στη σοβαρότητα των συνεπειών. Αυτό μπορεί να εκφραστεί μαθηματικά ως ποσοτική αξιολόγηση (με την ανάθεση χαμηλής, μέσης και υψηλής πιθανότητας και σοβαρότητας, με ακέραιους αριθμούς και πολλαπλασιάζοντας τους για να προσδιοριστεί ο παράγοντας κινδύνου) ή ποιοτικά ως περιγραφή των συνθηκών από τις οποίες θα μπορούσε να προκύψει η βλάβη.

Η αξιολόγηση θα πρέπει να καταγράφεται και να επανεξετάζεται περιοδικά και όποτε υπάρχει σημαντική αλλαγή στις εργασιακές πρακτικές. Θα πρέπει να περιλαμβάνει πρακτικές συστάσεις για τον έλεγχο του κινδύνου. Μόλις πραγματοποιηθούν οι συνιστώμενοι έλεγχοι, ο κίνδυνος θα πρέπει να αξιολογηθεί εκ νέου για να καθοριστεί αν έχει μειωθεί σε αποδεκτό επίπεδο. Σε γενικές γραμμές, οι νέοι έλεγχοι θα πρέπει να μειώνουν τον κίνδυνο κατά ένα επίπεδο, δηλαδή από υψηλό σε μεσαίο ή από μεσαίο σε χαμηλό.

Οργανισμοί με υπαλλήλους που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο τραυματισμού έχουν συνήθως καλά δομημένες και σχεδιασμένες στρατηγικές ασφάλειας στον χώρο εργασίας. Δεδομένου ότι γνωρίζουν τις συνέπειες της παραμέλησης της ασφάλειας στον χώρο εργασίας, κατανοούν ότι η ύπαρξη ενός καλού σχεδίου μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την υγεία, την ασφάλεια και την ευημερία των εργαζομένων. Ακολουθούν ορισμένες βέλτιστες πρακτικές για τη δημιουργία ασφαλών συνθηκών εργασίας:

• Εντοπισμός όλων των κινδύνων για την ασφάλεια στον χώρο εργασίας

• Καθορισμός πολιτικών ασφάλειας και υπενθύμιση συμμόρφωσης στους εργαζόμενους 

• Καλλιέργεια της κουλτούρας της ασφάλειας

• Δημιουργία ενός σχεδίου επικοινωνίας για την ασφάλεια

• Εξασφάλιση της συμμετοχής της διοίκησης και ενθάρρυνση των εργαζομένων να μιλούν

• Ορισμός εκπροσώπου υγείας και ασφάλειας

• Οικοδόμηση εμπιστοσύνης και επίδειξη συνέπειας

• Ενθάρρυνση της δέσμευσης και της συμμετοχής των εργαζομένων

• Υποστήριξη των διευθυντών και των υπαλλήλων, ώστε να παραμένουν πάντα σε επαφή

• Μέτρηση του αντικτύπου των επικοινωνιακών εκστρατειών για την ασφάλεια.

Τα προγράμματα ασφάλειας και υγείας βοηθούν τις επιχειρήσεις:

• Να αποτρέπουν τραυματισμούς και ασθένειες στον χώρο εργασίας

• Να προάγουν τη συμμόρφωση με τους νόμους και τους κανονισμούς

• Να μειώνουν το κόστος, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών μειώσεων στα ασφάλιστρα αποζημίωσης των εργαζομένων

• Να προσελκύουν εργαζόμενους

• Να ενισχύουν τους στόχους κοινωνικής ευθύνης τους

• Να αυξάνουν την παραγωγικότητα και να βελτιώνουν τις επιχειρηματικές δραστηριότητές τους