VETTER - μάθημα ηλεκτρονικής μάθησης (EL)

Συμμετοχή εργοδοτών στον σχεδιασμό προγραμμάτων ΕΕΚ

Ο σχεδιασμός της ΕΕΚ πρέπει να γίνεται από κοινού με τους εργοδότες και να έχει την έγκριση της βιομηχανίας. Οι επιχειρήσεις μοιράζονται την ευθύνη με τους παρόχους ΕΕΚ για τη διαμόρφωση του μέλλοντος της ΕΕΚ και τη δημιουργία εξαιρετικών προγραμμάτων. Οι εργοδότες πρέπει να εκφράσουν ξεκάθαρα το όραμά τους, τους επιχειρηματικούς τους στόχους και τις ανάγκες που έχουν όσον αφορά τις δεξιότητες. Η στρατηγική συμμετοχής θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει επιμελητήρια διαφόρων κλάδων και συμβούλια δεξιοτήτων. Αυτό το δυναμικό και προσανατολισμένο στη ζήτηση μοντέλο ΕΕΚ μπορεί να συμβάλει στην περιφερειακή οικονομική ανάπτυξη και να αυξήσει την επιχειρηματική ικανότητα και ανταγωνιστικότητα.

Ο σχεδιασμός της ΕΕΚ αποφέρει πολλά οφέλη στους εργοδότες, παρέχοντάς τους το κατάλληλο σύνολο δεξιοτήτων που χρειάζονται και αποτρέποντας μελλοντικές ελλείψεις δεξιοτήτων. Οι τοποθετήσεις σε προγράμματα ΕΕΚ θα πρέπει να παρέχουν τόσο τεχνικές όσο και μη τεχνικές δεξιότητες/μεταδεξιότητες. Οι τεχνικές δεξιότητες με υψηλή ζήτηση είναι, μεταξύ άλλων, οι δεξιότητες για τη βιομηχανία 4.0 και οι πράσινες δεξιότητες. Οι μεταδεξιότητες αναφέρονται σε ένα σύνολο δεξιοτήτων που είναι διαχρονικές, διατομεακές και υψηλότερης τάξης· αφορούν την προσαρμοστικότητα και τη δυνατότητα μεταφοράς. Αυτές οι δεξιότητες δημιουργούν ευέλικτους εργαζόμενους ικανούς να πετύχουν εν μέσω των ραγδαίων τεχνολογικών αλλαγών.

Ακολουθώντας την αρχή της ανταλλαγής γνώσεων και της αμοιβαίας μάθησης, οι πάροχοι ΕΕΚ και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να συνεργαστούν, επενδύοντας στην υιοθέτηση εργαλείων συλλογής πληροφοριών για δεξιότητες και πρόβλεψης δεξιοτήτων. Αυτό το οικοσύστημα δεξιοτήτων μπορεί να δώσει ώθηση στην περιφερειακή ανάπτυξη, ενισχύοντας τους υπάρχοντες περιφερειακούς βιομηχανικούς σχηματισμούς και αντιμετωπίζοντας άμεσα τις ανάγκες για δεξιότητες σε τοπικό επίπεδο. Με παρόμοιο τρόπο, το οικοσύστημα δεξιοτήτων θα μπορούσε να προωθήσει την ανάπτυξη νέων βιομηχανικών σχηματισμών. Καθώς η ΕΕ χαρακτηρίζεται από ισχυρές περιφερειακές οικονομίες, η παροχή τεχνικών δεξιοτήτων από τους παρόχους ΕΕΚ αναμένεται να διαφέρει ανάλογα με την περιφερειακή βιομηχανική/τομεακή εξειδίκευση και τη δυναμική της αγοράς εργασίας.

Σύμφωνα με το EFQEA, οι ενδοεπιχειρησιακοί εκπαιδευτές πρέπει να συνεργάζονται με τους παρόχους ΕΕΚ. Η επένδυση και η δημιουργία ενός λειτουργικού και ικανού προσωπικού είναι ένα στοιχείο του σχεδιασμού κατάρτισης που απαιτεί τη δέσμευση του εργοδότη. Ο λόγος είναι ότι η βιομηχανία συνήθως διαθέτει ειδικούς με δεξιότητες που μπορούν να αξιοποιήσουν οι πάροχοι ΕΕΚ στη βάση μερικής απασχόλησης. Οι εκπαιδευτές θα πρέπει να υποστηρίζονται στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων τους σύμφωνα με τις πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις του τομέα και μέσω σύγχρονων διδακτικών προσεγγίσεων, π.χ. μέσω καινοτόμων μεθόδων μάθησης, όπως η συνεργατική/συμμετοχική μάθηση, οι ψηφιακές τεχνολογίες και η εικονική/επαυξημένη πραγματικότητα. Η ύπαρξη ειδικών που διαθέτουν τεχνικές και παιδαγωγικές δεξιότητες μπορεί να προσφέρει στους εκπαιδευόμενους ένα μεγάλο πλεονέκτημα κατά την είσοδό τους στον χώρο εργασίας.

Η συμμετοχή των εργοδοτών στον σχεδιασμό της ΕΕΚ μπορεί να ωφελήσει τους μαθητευόμενους με πολλούς τρόπους. Καταρχάς, επιτρέπει την καλύτερη αντιστοίχιση μεταξύ των επιχειρήσεων και των υποψηφίων ΕΕΚ, αυξάνοντας το ποσοστό ολοκλήρωσης των προγραμμάτων ΕΕΚ. Η κατάλληλη αντιστοίχιση έχει ως αποτέλεσμα οι μαθητευόμενοι να μπορούν να αξιοποιήσουν τα ταλέντα τους στον χώρο εργασίας, επιτυγχάνοντας την προσωπική ανάπτυξη και ολοκλήρωσή τους. Επίσης, οι μαθητευόμενοι μπορούν να αναπτύξουν πολύτιμες δεξιότητες που χρειάζονται στον χώρο εργασίας και να αποκτήσουν ένα αναγνωρισμένο επαγγελματικό προσόν. Αυτό βελτιώνει την απασχολησιμότητά τους μετά την ολοκλήρωση της ΕΕΚ και μειώνει το ποσοστό ανεργίας των νέων. Τέλος, οι μαθητευόμενοι αποκτούν εξειδικευμένες γνώσεις που σχετίζονται με το πεδίο ενδιαφέροντός τους μέσω δραστηριοτήτων που βασίζονται σε έργα, μεταβαίνοντας από τη θεωρία στην πράξη. 

Ένα μοντέλο ΕΕΚ που είναι προσανατολισμένο στις ανάγκες της αγοράς εργασίας δίνει στους μαθητευόμενους την ευκαιρία να εισέλθουν στην αγορά εργασίας με σημαντική εμπειρία, η οποία μπορεί να επεκτείνει τις επαγγελματικές τους προοπτικές και το επαγγελματικό τους δίκτυο. Η απόκτηση εμπειρίας μπορεί να δώσει κίνητρο στους μαθητευόμενους να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους στον τομέα που τους ενδιαφέρει, προωθώντας την επιχειρηματικότητα των νέων και την ανάπτυξη νεοφυών επιχειρήσεων. Επίσης, ανάλογα με την περίπτωση, η τοποθέτηση σε προγράμματα ΕΕΚ μπορεί να περιλαμβάνει μισθό ή αποζημίωση για βασικά έξοδα.

Εικόνα 2 – Συμμετοχή  εργοδότη στον σχεδιασμό ΕΕΚ

Επιχειρηματικότητα, βελτιωμένη απασχολησιμότητα των εκπαιδευομένων, απόκτηση πολύτιμων δεξιοτήτων, καλύτερη αντιστοίχιση μεταξύ της αγοράς εργασίας και των εκπαιδευομένων, εξειδικευμένο προσωπικό κατάρτισης, οικοσύστημα δεξιοτήτων για ανταγωνιστικότητα, παροχή κατάλληλων δεξιοτήτων, μοντέλο ΕΕΚ που βασίζεται στις ανάγκες.

Φάσεις σχεδιασμού και υλοποίησης ενός σχεδίου κατάρτισης

Για να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν με επιτυχία την ΕΕΚ, οι πάροχοι ΕΕΚ θα πρέπει να υιοθετήσουν μια οργανωτική στρατηγική προσέγγιση. Συνιστάται να προγραμματιστεί εκ των προτέρων κάθε στάδιο της διαδικασίας, από τον σχεδιασμό και την υλοποίηση έως την παρακολούθηση και την αξιολόγηση.

Κατά τη διάρκεια της αρχικής φάσης, από 6 έως 12 μήνες πριν από την ημερομηνία έναρξης του προγράμματος, οι πάροχοι ΕΕΚ θα πρέπει να ολοκληρώσουν τα ακόλουθα, για να διασφαλίσουν τον κατάλληλο σχεδιασμό και υλοποίηση του προγράμματος:

1. Προσδιορισμός των σχετικών μαθημάτων και ανάπτυξη προγράμματος σπουδών

2. Ανάπτυξη ενός λειτουργικού και ικανού προσωπικού για την εκτέλεση των καθηκόντων

3. Εξέταση των νομικών και διοικητικών πτυχών

4. Εφαρμογή μιας αποτελεσματικής στρατηγικής για τη συμμετοχή του εργοδότη

5. Καθορισμός διαδικασιών διαπίστευσης για εταιρείες

6. Σχεδιασμός χρονοδιαγράμματος και διάρκειας του προγράμματος

7. Προσέγγιση των μαθητευόμενων

8. Καθιέρωση εσωτερικών πολιτικών, μεθοδολογιών και διαδικασιών συλλογής και αξιολόγησης δεδομένων.

Τα κέντρα ΕΕΚ θα πρέπει να παρέχουν δραστηριότητες για προετοιμασία των νέων σε θέματα διαχείρισης προσδοκιών και δεξιοτήτων που απαιτούνται για τη σύνταξη αποτελεσματικών βιογραφικών και για πραγματοποίηση συνεντεύξεων για εργασία. Αυτές οι δραστηριότητες μπορούν να βοηθήσουν τους εκπαιδευόμενους να προσδιορίσουν SMART (έξυπνους) στόχους, δηλ. να θέσουν μαθησιακούς στόχους που είναι Συγκεκριμένοι, Μετρήσιμοι, Επιτεύξιμοι, Σχετικοί και Χρονικά προσδιορισμένοι.

Ο σχεδιασμός της κατάρτισης περιλαμβάνει, επίσης, μοντέλα που καθορίζουν το χρονοδιάγραμμα και τη διάρκεια του προγράμματος. Οι επιχειρήσεις πρέπει να προσφέρουν ικανοποιητικό αριθμό ωρών, για να δίνουν στους μαθητευόμενους το περιθώριο να αποκτήσουν τεχνικές δεξιότητες. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί σε συνεργασία και με άλλους εργοδότες, εφόσον οι μαθησιακοί στόχοι είναι κοινοί. Όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα, είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ο αριθμός των ωρών που απαιτούνται για κάθε επάγγελμα και οι συγκεκριμένες ώρες αιχμής του κλάδου. Η πρακτική άσκηση μπορεί να γίνει είτε συνεχόμενα για μεγάλες περιόδους χρόνου (block release) είτε μια φορά την εβδομάδα (day release), ή με συνδυασμό και των δύο. Για παράδειγμα, μπορεί να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο μιας μακράς περιόδου (π.χ. άνοιξη ή καλοκαίρι) ή στο πλαίσιο πολλών μικρότερων περιόδων κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους. Εναλλακτικά, η εκπαίδευση μπορεί να πραγματοποιηθεί σε ημερήσια βάση, για παράδειγμα τις μισές μέρες της εβδομάδας.

Κάθε μοντέλο έχει τα θετικά και τα αρνητικά του. Οι επιχειρήσεις –ειδικά οι μεγάλοι οργανισμοί– προτιμούν συνήθως τις συνεχόμενες μακροχρόνιες περιόδους, καθώς αυτές δίνουν στους εκπαιδευόμενους περισσότερες ευκαιρίες να εργαστούν σε μεγάλα έργα και να αναπτύξουν τεχνικές δεξιότητες, καθιστώντας τους έτσι προστιθέμενη αξία για την επιχείρηση. Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση, η διαχείριση γίνεται πιο δύσκολη για τους παρόχους ΕΕΚ. Οι εκπαιδευόμενοι μπορεί να προτιμούν την τοποθέτηση σε ημερήσια βάση, καθώς αυτή η επιλογή τους επιτρέπει να ασχοληθούν παράλληλα με μελέτη ή να εργαστούν σε θέσεις μερικής απασχόλησης. Ωστόσο, αυτό θα μπορούσε να μειώσει το κίνητρό τους μακροπρόθεσμα6 .

Από 3 έως 6 μήνες πριν από την ημερομηνία έναρξης της πρακτικής άσκησης, οι πάροχοι ΕΕΚ αναμένεται να βοηθήσουν στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων των μαθητευόμενων μέσω δραστηριοτήτων προετοιμασίας. Όσον αφορά τις τεχνικές δεξιότητες, οι πάροχοι πρέπει να προσδιορίσουν τις βασικές δεξιότητες που χρειάζονται πριν από την έναρξη της άσκησης. Από 1 έως 2 μήνες πριν από την έναρξη, οι μαθητές θα πρέπει να συζητήσουν τις δεξιότητες, τα ενδιαφέροντα και τα τυχόν εμπόδιά τους (π.χ. εργάζονται σε θέσεις μερικής απασχόλησης, έχουν κάποιες ειδικές ανάγκες, κ.λπ.). Η τοποθέτηση σε πρόγραμμα ΕΕΚ θα πρέπει να διαφημιστεί, για παράδειγμα μέσω εκδηλώσεων ή επαγγελματικών εκθέσεων. Από κοινού με τους παρόχους ΕΕΚ, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να ορίσουν επαγγελματικά πρότυπα και απαιτήσεις, να προσδιορίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά των ιδανικών υποψηφίων, να παρέχουν σαφείς περιγραφές του οργανισμού και του χώρου εργασίας, να περιγράψουν τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες της θέσης και τυχόν επιδόματα κατάρτισης. Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία επιλογής μέσω δραστηριοτήτων αντιστοίχισης (π.χ. εξέταση βιογραφικών, συνεντεύξεις), συμπληρώνονται και υπογράφονται γραπτές συμβάσεις μάθησης μεταξύ των τριών μερών.

Οι επιχειρήσεις έχουν την ευθύνη να εφαρμόσουν συμπεριληπτικές πολιτικές και να προσφέρουν ίσες ευκαιρίες σε όλους μαθητευόμενους, οδηγώντας στη διαμόρφωση ενός πιο παραγωγικού και ικανού εργατικού δυναμικού. Ένα εργατικό δυναμικό που χαρακτηρίζεται από ποικιλομορφία βοηθά στην καλύτερη επίγνωση των πελατών, ενώ παράλληλα ενισχύει την καινοτομία και τη δημιουργικότητα. Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) βοηθά επίσης τις εταιρείες να βελτιώσουν το εμπορικό τους σήμα, αλλά και να ανταποκριθούν με επιτυχία στις απαιτήσεις των διαγωνισμών συμπερίληψης/ποικιλομορφίας κατά την υποβολή προσφορών για δημόσιες συμβάσεις6 .

Κοντά στην ημερομηνία έναρξης της τοποθέτησης, θα πρέπει να διενεργηθούν έλεγχοι στο εργασιακό περιβάλλον, για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τους εθνικούς κανονισμούς όσον αφορά τα πρότυπα υγείας και ασφάλειας, την ασφάλιση αστικής ευθύνης, τις εκτιμήσεις κινδύνου και την κατάλληλη εκπαίδευση. Ενώ οι πάροχοι ΕΕΚ θα πρέπει να διενεργούν τακτικούς ελέγχους στο εργασιακό περιβάλλον, η υποχρέωση αφορά κατά κύριο λόγο τον εργοδότη. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει επίσης να ορίσουν έναν ιεραρχικό προϊστάμενο και να δημιουργήσουν ένα δίκτυο υποστήριξης για να βοηθούν, να επιβλέπουν και να καθοδηγούν τους μαθητευόμενους. Θα πρέπει να παρέχουν στους μαθητευόμενους πρακτικές πληροφορίες (π.χ. πώς να φτάσουν στον χώρο εργασίας, ποιο είναι το ωράριο εργασίας, μεσημεριανό γεύμα) και ξενάγηση επί τόπου (π.χ. περιήγηση στον χώρο εργασίας, γνωριμία με το σχετικό προσωπικό).

Φάσεις αξιολόγησης και αναθεώρησης του σχεδίου κατάρτισης

Κατά τη φάση αξιολόγησης, οι πάροχοι ΕΕΚ αναμένεται να αξιολογούν τακτικά τη συμμετοχή και την πρόοδο των μαθητευόμενων όσον αφορά τα μαθησιακά αποτελέσματα, καθώς και να παρακολουθούν πτυχές όπως η ικανοποίηση των μαθητευόμενων, τα κίνητρα, η πρωτοβουλία, η σωστή συμπεριφορά και επικοινωνία στην εργασία, η ενεργός συμμετοχή και η ομαδική εργασία. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση τυχόν ζητημάτων που μπορεί να προκύψουν μέσω της επίλυσης συγκρούσεων. Η φάση αξιολόγησης πρέπει να υλοποιηθεί μέσω μιας καθορισμένης μεθοδολογίας, η οποία περιλαμβάνει μετρήσεις μέσω συνεντεύξεων και ερωτηματολογίων. Οι πληροφορίες και τα δεδομένα που συλλέγονται θα πρέπει να αποθηκεύονται, να είναι προσβάσιμα, να ενημερώνονται και να παρακολουθούνται από συντονιστές/εκπαιδευτές ΕΕΚ. Η αξιολόγηση πρέπει να διενεργείται σε στενή συνεργασία με τις επιχειρήσεις. Οι πάροχοι ΕΕΚ θα πρέπει να συζητήσουν με τους εργοδότες για να εντοπίσουν επιτεύγματα και πιθανές προκλήσεις. Ο απώτερος στόχος της διαδικασίας αξιολόγησης είναι η ποιοτική βελτίωση του σχεδιασμού της ΕΕΚ.

Τα κέντρα ΕΕΚ πρέπει επίσης να παρακολουθούν τη δέσμευση και τη συμμετοχή των εργοδοτών στο πρόγραμμα μέσω τακτικών συναντήσεων. Μερικά χρήσιμα εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι πάροχοι ΕΕΚ είναι λογισμικό, εφαρμογές ή υπολογιστικά φύλλα διαχείρισης πελατειακών σχέσεων (CRM). Στη φάση της τελικής αναθεώρησης, τα κέντρα ΕΕΚ πρέπει να συγκεντρώσουν ανατροφοδότηση από μαθητευόμενους και εταιρείες, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής διαδικασίας μάθησης. Η ανατροφοδότηση βοηθά τους παρόχους να καθιερώσουν βέλτιστες πρακτικές, βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα των μελλοντικών προγραμμάτων ΕΕΚ. Τέλος, οι εργοδότες πρέπει να παρέχουν στους εκπαιδευόμενους επαγγελματικά πιστοποιητικά και συστάσεις.