ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η δεύτερη ενότητα του προγράμματος ηλεκτρονικής μάθησης παρουσιάζει το θέμα της συνεργασίας μεταξύ των παρόχων ΕΕΚ και των επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, προσδιορίζει τον ρόλο των κέντρων ΕΕΚ και των επιχειρήσεων κατά τη διάρθρωση και υλοποίηση προγραμμάτων ΕΕΚ, επισημαίνοντας τα καθήκοντα και τις ευθύνες τους σε κάθε στάδιο της διαδικασίας. Είναι αυτονόητο το γεγονός ότι η αλληλεπίδραση μεταξύ των βασικών ενδιαφερόμενων μερών είναι απαραίτητη για την παροχή μιας ποιοτικής εμπειρίας στους μαθητευόμενους, από τον σχεδιασμό της κατάρτισης και την επικύρωση της μη τυπικής/άτυπης μάθησης έως την αξιολόγηση και την παρακολούθηση. Οι εκπαιδευόμενοι διαδραματίζουν επίσης ενεργό ρόλο καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος, από την επαφή με εν δυνάμει εργοδότες έως την παροχή τακτικής ανατροφοδότησης. Με αυτό τον τρόπο, γίνονται ενεργοί παράγοντες στον σχεδιασμό της μελλοντικής εκπαίδευσης/σταδιοδρομίας τους. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) παρέχει στους εκπαιδευόμενους γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες, ώστε να πετύχουν στη συνεχώς μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας. Αναπτύσσει στους εκπαιδευόμενους, μεταξύ άλλων, ψηφιακές και πράσινες δεξιότητες, ενισχύοντας την απασχολησιμότητά τους και συμβάλλοντας στην προσωπική τους ανάπτυξη. Η αρχική επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΑΕΕΚ), σε αντίθεση με τη συνεχιζόμενη επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΣΕΕΚ), πραγματοποιείται στο ανώτερο επίπεδο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και στο μεταδευτεροβάθμιο επίπεδο, πριν οι εκπαιδευόμενοι ξεκινήσουν την επαγγελματική τους ζωή. Αυτό τους δίνει την ευκαιρία να εφαρμόσουν τη θεωρία και τις δεξιότητες που έχουν αποκτήσει σε έναν πραγματικό χώρο εργασίας, διευκολύνοντας την επιτυχή μετάβασή τους από το σχολείο στην εργασία. Η ΕΕΚ παρέχει τη δυνατότητα στους εκπαιδευόμενους να εμπλουτίσουν τις μαθησιακές τους εμπειρίες, αυξάνοντας τον αριθμό των αποφοίτων που είναι έτοιμοι για εργασία και ενισχύοντας την επιχειρηματική απόδοση, την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία. Ως απάντηση στον αντίκτυπο του COVID-19, η ΕΕΚ έχει προσδιοριστεί ως βασικός τομέας συνεργασίας στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης για την περίοδο 2021-2030. Το 2020, το Συμβούλιο της ΕΕ ενέκρινε μια «Σύσταση σχετικά με την ΕΕΚ για βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη και ανθεκτικότητα». Επιπλέον, το 2020 οι υπουργοί που είναι αρμόδιοι για την ΕΕΚ στην ΕΕ ενέκριναν τη «Διακήρυξη του Osnabrück για την ΕΕΚ ως μέσο ανάκαμψης και δίκαιης μετάβασης σε ψηφιακές και πράσινες οικονομίες». Τα δύο έγγραφα ορίζουν βασικές αρχές και στόχους. Μεταξύ άλλων: Υποστήριξη της δημιουργίας εταιρικών σχέσεων για τη διαχείριση και διασφάλιση της ποιότητας των πλαισίων ΕΕΚ, με τη συμμετοχή βασικών ενδιαφερόμενων μερών, όπως κέντρα ΕΕΚ, επιχειρήσεις, επιμελητήρια, υπηρεσίες απασχόλησης κ.λπ. Επιμερισμός των ευθυνών μεταξύ των κέντρων ΕΕΚ και των διάφορων κλάδων της βιομηχανίας, για να μπορεί η ΕΕΚ να παρέχει δεξιότητες που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, μετά την ψηφιοποίηση και τις πράσινες οικονομίες. Προώθηση της αριστείας, της βιωσιμότητας και της προσβασιμότητας της ΕΕΚ, παρέχοντας μάθηση μέσω εξειδικευμένου προσωπικού, ψηφιακών τεχνολογιών και καινοτόμων διδακτικών μεθόδων. Η διασφάλιση της ποιότητας των πλαισίων και προγραμμάτων ΕΕΚ απαιτεί τη δέσμευση των βασικών ενδιαφερόμενων φορέων, κυρίως των παρόχων ΕΕΚ και των επιχειρήσεων. Από το 2009, το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τη Διασφάλιση της Ποιότητας (EQAVET) συμβάλλει στη διασφάλιση της ποιότητας στην ΕΕΚ σε ολόκληρη την ΕΕ. Το EQAVET βασίζεται σε έναν κύκλο διασφάλισης ποιότητας και βελτίωσης (σχεδιασμό, εφαρμογή, αξιολόγηση και αναθεώρηση) και σε μια επιλογή ενδεικτικών περιγραφικών δεικτών και δεικτών αναφοράς που ισχύουν τόσο σε επίπεδο συστήματος ΕΕΚ όσο και σε επίπεδο παρόχων ΕΕΚ. Αυτό το πλαίσιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να υποστηρίξει τη διασφάλιση της ποιότητας σε όλους τους τύπους μαθησιακών περιβαλλόντων (π.χ. σχολική/μάθηση με βάση την εργασία, τυπικό/άτυπο περιβάλλον, κ.λπ.) και όλων των πλαισίων μάθησης (π.χ. διαδικτυακό, με φυσική παρουσία και μικτό). Σε εθνικό επίπεδο, τα Εθνικά Σημεία Αναφοράς για τη Διασφάλιση της Ποιότητας (NRPs) φέρνουν σε παφή όλους τους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς. Εικόνα 1 – Κύκλος βελτίωσης του EQAVET για τη διασφάλιση ποιότητας στην ΕΕΚ Όσον αφορά τους ενδεικτικούς περιγραφικούς δείκτες του EQAVET, αυτοί εντάσσονται στις φάσεις του κύκλου βελτίωσης για διασφάλιση της ποιότητας στην ΕΕΚ. Οι φάσεις αυτές περιλαμβάνουν τον σχεδιασμό, την εφαρμογή, την αξιολόγηση και την αναθεώρηση. φάση σχεδιασμού αντικατοπτρίζει το στρατηγικό όραμα που μοιράζονται τα ενδιαφερόμενα μέρη και περιλαμβάνει τον καθορισμό σαφών στόχων και δράσεων. Σε αυτό το στάδιο, είναι σημαντικό να εντοπιστούν και να κοινοποιηθούν οι πόροι μεταξύ των ενδιαφερομένων. Η φάση εφαρμογής διεξάγεται επίσης σε διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη και ακολουθεί σαφείς αρχές. Η αξιολόγηση των πλαισίων αναφοράς και των προγραμμάτων ΕΕΚ πρέπει να υποστηρίζεται από λεπτομερή μεθοδολογία και μετρήσεις. Η συλλογή δεδομένων γίνεται μέσω δεικτών αναφοράς/μετρήσεων και ερωτηματολογίων. Σε επίπεδο παρόχων ΕΕΚ, το πλαίσιο προωθεί την αυτοαξιολόγηση ως αποτελεσματικό μέσο διασφάλισης της ποιότητας. Στην τελική φάση της αναθεώρησης, οι διαδικασίες για τη συλλογή ανατροφοδότησης αποτελούν μέρος μιας στρατηγικής διαδικασίας μάθησης. Οι δείκτες αναφοράς μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση της ποιότητας των πλαισίων και των προγραμμάτων ΕΕΚ. Οι δείκτες είναι οι ακόλουθοι: συνάφεια των συστημάτων διασφάλισης της ποιότητας, επένδυση στην κατάρτιση των εκπαιδευτικών, ποσοστά συμμετοχής, ολοκλήρωσης και τοποθέτησης, αξιοποίηση των δεξιοτήτων που αποκτήθηκαν στον χώρο εργασίας, ποσοστό ανεργίας, επικράτηση ευάλωτων ομάδων, μηχανισμοί για τον προσδιορισμό των αναγκών δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας, προγράμματα για βελτίωση της πρόσβασης στην ΕΕΚ και την παροχή καθοδήγησης στους εκπαιδευόμενους. Ως εκ τούτου, η ποιότητα των πλαισίων και των προγραμμάτων ΕΕΚ εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και διαδικασίες, που αφορούν κυρίως τα κέντρα ΕΕΚ και τις επιχειρήσεις. Η σύσταση του Συμβουλίου (15 Μαρτίου 2018) για το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο για Ποιοτικά και Αποτελεσματικά Προγράμματα Μαθητείας (EFQEA) όρισε τα κριτήρια για τις συνθήκες μάθησης/εργασίας και τις συνθήκες του πλαισίου. Το παρόν έγγραφο αποτελεί αφορμή για αναστοχασμό σε σχέση με ηθικά και κοινωνικά ζητήματα. Για παράδειγμα, το EFQEA απαιτεί από τους παρόχους ΕΕΚ και τις επιχειρήσεις να συμμορφώνονται με την εθνική νομοθεσία όσον αφορά την κοινωνική προστασία και τα πρότυπα υγείας και ασφάλειας. Παρόλο που οι πάροχοι ΕΕΚ θα πρέπει να διενεργούν τακτικούς ελέγχους στο εργασιακό περιβάλλον, η υποχρέωση ανήκει κατά κύριο λόγο στον εργοδότη. Οι επιχειρήσεις πρέπει να διενεργούν αξιολογήσεις κινδύνου και να παρέχουν την κατάλληλη κατάρτιση. Το EFQEA συνιστά επίσης όπως η πρακτική άσκηση να αμείβεται ή τουλάχιστον να αποζημιώνεται σύμφωνα με εθνικές ή συλλογικές συμβάσεις, με βάση την αρχή του επιμερισμού του κόστους μεταξύ του εργοδότη και των δημόσιων φορέων.
