VETTER - μάθημα ηλεκτρονικής μάθησης (EL)

Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ αποτελεί πηγή για το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τη διευκρίνιση του περιεχομένου των θεμελιωδών δικαιωμάτων, τα οποία πρέπει να γίνονται σεβαστά ως γενικές αρχές του Κοινοτικού δικαίου. Στην πραγματικότητα, ο Χάρτης της ΕΕ μπορεί να καταστεί υποχρεωτικός, αν θεωρηθεί από το Δικαστήριο ως μέρος των γενικών αρχών του Κοινοτικού δικαίου.

Ο δυναμισμός που επέδειξε το Δικαστήριο τα τελευταία 30 χρόνια όσον αφορά την αναγνώριση των θεμελιωδών δικαιωμάτων ως γενικών αρχών του Κοινοτικού δικαίου, μας επιτρέπει να ελπίζουμε ότι θα εφαρμοστεί ο ίδιος δυναμισμός και σε δικαστικό επίπεδο για την προώθηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στον Χάρτη της ΕΕ.

Ο Χάρτης της ΕΕ αποτελεί μια θετική συμβολή στην προώθηση των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων στην ΕΕ για διάφορους λόγους.

Ο Χάρτης της ΕΕ είναι μια ανεξάρτητη πηγή δικαιωμάτων και δεν περιορίζεται στις εθνικές πρακτικές των επιμέρους κρατών μελών. Οι εθνικές διατάξεις που αντιπροσωπεύουν τα δικαιώματα του Χάρτη μπορούν να επιτύχουν υψηλότερη νομική ισχύ στο εθνικό σύστημα, ενδεχομένως και συνταγματικό καθεστώς. Ο Χάρτης της ΕΕ εκπροσωπεί διεθνείς πηγές συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, και μπορεί να τις υπερβαίνει. Στον Χάρτη της ΕΕ, τα κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα θεωρούνται ότι έχουν το ίδιο καθεστώς με τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα. Ο Χάρτης ασκεί πίεση στα θεσμικά όργανα της ΕΕ να προωθήσουν ένα ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο.

Αυτό δεν πρέπει να παραβλέπει τους πιθανούς κινδύνους. Ο Χάρτης της ΕΕ μπορεί να τύχει εκμετάλλευσης από εργοδότες και άλλους παράγοντες, ανοίγοντας εκ νέου την πόρτα σε πολλές αρχές που έχουν θεσπιστεί στα εθνικά συστήματα.

Η εφαρμογή του Χάρτη έχει ως στόχο να γεφυρώσει τα προγραμματικά (κοινωνικά και οικονομικά) και τα αγώγιμα (αστικά και πολιτικά) δικαιώματα. Τα αγώγιμα δικαιώματα ισοδυναμούν με αποτελεσματικά και εκτελεστά δικαιώματα. Η πρόκληση είναι να καθιερωθούν με σαφή τρόπο τα αγώγιμα συνδικαλιστικά δικαιώματα: π.χ. συνδικαλιστική ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, ενημέρωση και διαβούλευση, συλλογικές διαπραγματεύσεις και δράσεις, και προώθηση της εφαρμογής προγραμματικών κοινωνικών και οικονομικών δικαιωμάτων: π.χ. υγεία, εκπαίδευση, κ.λπ.

Οι στόχοι μιας στρατηγικής υλοποίησης είναι τρεις. Πρώτον, όσον αφορά τα αγώγιμα δικαιώματα: αποτελεσματική υλοποίηση, με στόχο αποτελεσματικές κυρώσεις, αποτροπή οπισθοδρόμησης, αποκλεισμών, αφαίρεσης προσόντων, τροποποιήσεων. Δεύτερον, ενίσχυση του αγώγιμου χαρακτήρα περισσότερων κοινωνικών και οικονομικών δικαιωμάτων, διατύπωσή τους ως θετικών και εκτελεστών δικαιωμάτων και αποτελεσματικές κυρώσεις. Τρίτον, σε ό,τι αφορά τα προγραμματικά δικαιώματα: εφαρμογή μέσω αποτελεσματικής παρακολούθησης της κυβερνητικής πολιτικής και ενεργειών, με ενδεχόμενο δικαστικό έλεγχο συνέπειας και δικαιοδοσία ακύρωσης.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο μπορεί να είναι πρόθυμο να αναγνωρίσει ως προστατευόμενα από τον Χάρτη της ΕΕ τα θεμελιώδη εκείνα συνδικαλιστικά δικαιώματα που όλα, ή τα περισσότερα, ή ακόμη και ένας σημαντικός αριθμός κρατών μελών επιμένουν ότι πρέπει να προστατεύονται.

Το Δικαστήριο μπορεί να θεωρήσει απαραίτητο να διορθωθούν τυχόν ελλείψεις στα άρθρα του Χάρτη της ΕΕ για τα θεμελιώδη συνδικαλιστικά δικαιώματα, ερμηνεύοντάς τα σε εναρμόνιση με άλλα διεθνή πρότυπα εργασίας.

Οι συλλογικές δράσεις των συνδικαλιστικών οργανώσεων συχνά περιορίζονται, με τον ισχυρισμό ότι αυτό προστατεύει τις δημόσιες ή/και βασικές υπηρεσίες. Η Επιτροπή της ΔΟΕ για την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι έχει θεσπίσει διεθνή πρότυπα για τις συλλογικές δράσεις στις δημόσιες/βασικές υπηρεσίες. Βασιζόμενες στο άρθρο 28 του Χάρτη της ΕΕ (δικαίωμα στη συλλογική δράση), οι συνδικαλιστικές οργανώσεις θα μπορούσαν να προωθήσουν προκλήσεις σε πιο περιοριστικούς εθνικούς νόμους.

Το άρθρο 12(1) του Χάρτη για την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως κατοχύρωση δικαιωμάτων τα οποία υπερβαίνουν τα προβλεπόμενα σε ορισμένες εθνικές νομοθεσίες. Για παράδειγμα, όσον αφορά την παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις μιας συνδικαλιστικής οργάνωσης, τα δικαιώματα στην αναγνώριση από τον εργοδότη, την πρόσβαση από τα μέλη της συνδικαλιστικής οργάνωσης στον χώρο εργασίας ή τη συμμετοχή σε συνδικαλιστικές δραστηριότητες.

Κατά την ερμηνεία του Χάρτη της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έδειξε ιδιαίτερη ευαισθησία στα σημεία που οι εθνικοί νόμοι προστατεύουν τα συνδικαλιστικά δικαιώματα. Προσεκτικά επιλεγμένες υποθέσεις θα μπορούσαν να επιτρέψουν στις συνδικαλιστικές οργανώσεις να ενθαρρύνουν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να υιοθετήσει μια πιο ευρεία ερμηνεία των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων που εγγυάται ο Χάρτης της ΕΕ.