VETTER - μάθημα ηλεκτρονικής μάθησης (EL)

Οι αντιλήψεις των μαθητών για τις τοποθετήσεις ΕΕΚ

Σύμφωνα με τη σύσταση του EFQEA, τα κέντρα ΕΕΚ θα πρέπει να προάγουν την αριστεία και την ελκυστικότητα της μάθησης με βάση την εργασία μέσω εκδηλώσεων ενημέρωσης, προκειμένου να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των εκπαιδευομένων στις σχετικές διόδους εκπαίδευσης και επαγγελματικής σταδιοδρομίας. Σύμφωνα με αυτό το έγγραφο, οι δραστηριότητες ενημέρωσης θα πρέπει να προάγουν μια θετική εικόνα για την ΕΕΚ στους νέους, τις οικογένειές τους και τους εργοδότες – όπως κάνει, για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Επαγγελματικών Δεξιοτήτων. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να υπάρξει επίγνωση και κατανόηση των αντιλήψεων των νέων για την πρακτική άσκηση.

Οι αντιλήψεις έχουν να κάνουν με τον τρόπο που ένα άτομο κατανοεί και αξιολογεί ένα θέμα με βάση τις γνώσεις, τις πληροφορίες και την εμπειρία του σχετικά με αυτό. Όταν κάνουμε λόγο για τις αντιλήψεις των εκπαιδευομένων, αναφερόμαστε στις σκέψεις, τις πεποιθήσεις και τα συναισθήματά τους για την τοποθέτηση σε ένα πρόγραμμα ΕΕΚ. Οι αντιλήψεις για την ΕΕΚ μπορεί να ποικίλουν ανάλογα με δημογραφικά χαρακτηριστικά όπως φύλο, ηλικία, εκπαίδευση, εθνικότητα, κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, κ.λπ.. 

Μερικοί εκπαιδευόμενοι ίσως εκλαμβάνουν την εμπειρία ως αρνητική, ως μια υποχρεωτική επιβάρυνση του προγράμματος σπουδών τους που παρεμποδίζει άλλες δραστηριότητες, όπως η μερική απασχόληση, η εκπαίδευση ή ο ελεύθερος χρόνος. Οι εκπαιδευόμενοι που συμμετέχουν σε προγράμματα σπουδών που είναι πιο πιθανό να οδηγήσουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μπορεί να έχουν λιγότερο κίνητρο να ολοκληρώσουν το πρόγραμμα ΕΕΚ. Άλλοι διακατέχονται από έναν γενικότερο φόβο να εισέλθουν στην αγορά εργασίας, εξαιτίας ενός αισθήματος ανεπάρκειας απέναντι στις προσδοκίες των εργοδοτών. Ακόμη και οι γονείς έχουν συχνά αντιρρήσεις, με το σκεπτικό ότι πρόκειται για απλήρωτη εργασία. Ως απάντηση σε όλα τα παραπάνω, οι πάροχοι ΕΕΚ θα πρέπει να προωθούν την αριστεία και την ελκυστικότητα της ΕΕΚ στους νέους και τις οικογένειές τους. Για να το κάνουν αυτό, θα πρέπει να τονίσουν τα οφέλη της πρακτικής άσκησης όσον αφορά την επαγγελματική και τεχνική εμπειρία, την ανάπτυξη βασικών δεξιοτήτων και το γεγονός ότι πολλές θέσεις πρακτικής άσκησης οδηγούν σε μισθωτές θέσεις εργασίας. Η μάθηση με βάση την εργασία είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την είσοδο και επιτυχία των νέων στην αγορά εργασίας.

Οι προσδοκίες των εκπαιδευομένων από την τοποθέτηση σε προγράμματα ΕΕΚ

Mια ξεκάθαρη αντίληψη για την επιθυμητή σταδιοδρομία του εκπαιδευομένου μπορεί να βελτιώσει το κίνητρο, τη συμπεριφορά και τα μαθησιακά αποτελέσματα. Μόλις ένας εκπαιδευόμενος αποφασίσει να λάβει μέρος σε ένα πρόγραμμα ΕΕΚ, οι πάροχοι ΕΕΚ θα πρέπει να τον υποστηρίξουν με καθοδήγηση και διδασκαλία. Αυτό συνεπάγεται, επίσης, αξιολόγηση, κατανόηση και διαχείριση των προσδοκιών των εκπαιδευομένων. Οι προσδοκίες των εκπαιδευομένων αφορούν την ελπίδα ή την πεποίθηση ότι κάτι θα συμβεί ή ότι θα επιτύχουν τους στόχους του. Οι πάροχοι ΕΕΚ μπορούν να αναλύσουν τις προσδοκίες των μαθητών χρησιμοποιώντας διάφορες μεθόδους, όπως ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις, για να λάβουν τεκμηριωμένες αποφάσεις και σχεδιασμό, βελτιώνοντας έτσι τη συνολική ποιότητα και την επιτυχία της ΕΕΚ.

Ο καλύτερος τρόπος για να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ προσδοκιών και πραγματικότητας είναι να υπάρχει μια σαφής και ανοικτή επικοινωνία, η οποία να παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες. Οι πάροχοι ΕΕΚ θα πρέπει να βεβαιώνονται ότι οι εκπαιδευόμενοι γνωρίζουν τι συνεπάγεται η πρακτική άσκηση όσον αφορά τον ρόλο, τα καθήκοντα, τις ευθύνες και τα εργασιακά πρότυπα συμπεριφοράς και επικοινωνίας στον χώρο εργασίας. Επίσης, οι συντονιστές/εκπαιδευτές ΕΕΚ θα πρέπει να αποσαφηνίσουν τον σκοπό της κατάρτισης και τα οφέλη για τους εκπαιδευόμενους όσον αφορά την ανάπτυξη τεχνικών δεξιοτήτων, μεταβιβάσιμων δεξιοτήτων, γνώσεων και δεξιοτήτων προσωπικής ανάπτυξης, δια βίου μάθηση, μελλοντικές διόδους μάθησης και μακροπρόθεσμη απασχολησιμότητα. Αυτό θα βοηθήσει τους εκπαιδευόμενους να ξεκινήσουν την κατάρτιση με σκοπό και κατεύθυνση, βελτιώνοντας τα κίνητρα, τη συμπεριφορά και τα μαθησιακά αποτελέσματά τους.

Οι προσδοκίες των εκπαιδευομένων αναφέρονται σε διάφορες πτυχές του προγράμματος ΕΕΚ, όπως η ποιότητα του προγράμματος σπουδών, η χρησιμότητα της πρακτικής άσκησης, η ποιότητα του μαθησιακού/εργασιακού περιβάλλοντος, οι επαρκείς παιδαγωγικές, ψυχολογικές και τεχνικές δεξιότητες του προσωπικού, αλλά και οι καινοτόμες μέθοδοι μάθησης και τα ψηφιακά εργαλεία, η προσβασιμότητα, η βιωσιμότητα και η ευελιξία του μαθησιακού περιεχομένου, οι θετικές σχέσεις, η συνεργασία και η επικοινωνία με συναδέλφους, καθηγητές και εργοδότες, το χρονοδιάγραμμα και η ισορροπία επαγγελματικής ζωής κ.λπ..

Οι προσδοκίες των εκπαιδευομένων αναφέρονται επίσης στην αμοιβή/αποζημίωση. Η φύση της αμοιβής/αποζημίωσης εξαρτάται από τον τύπο της σύμβασης του προγράμματος ΕΕΚ. Αν πρόκειται για σύμβαση απασχόλησης, η αμοιβή λαμβάνει τη μορφή φορολογητέου εισοδήματος που καταβάλλεται από τον εργοδότη σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία για τον κατώτατο μισθό. Παραμένει προς συζήτηση το κατά πόσο μια σύμβαση που καλύπτεται από συλλογικές συμβάσεις του κλάδου, η οποία δίνει το δικαίωμα στους εκπαιδευόμενους να λαμβάνουν εισόδημα για την εργασία τους, μπορεί να θεωρηθεί ως πρακτική άσκηση, καθώς αυτό πιθανότατα να έχει μετατραπεί σε εργασιακή σχέση. Πράγματι, η τοποθέτηση σε πρόγραμμα ΕΕΚ πρέπει να ολοκληρωθεί ως απαίτηση του προγράμματος σπουδών – ή μεμονωμένων μαθημάτων/ενοτήτων. Τοποθέτηση ΕΕΚ θεωρείται αυτή που έχει εγκριθεί από τους συντονιστές/εκπαιδευτές ΕΕΚ. Αν η σύμβαση λάβει τη μορφή επίσημης συμφωνίας μάθησης ως μέρος του γενικού προγράμματος σπουδών, οι εκπαιδευόμενοι ΕΕΚ δε θεωρούνται υπάλληλοι και η αμοιβή λαμβάνει τη μορφή αποζημίωσης (δηλαδή, μη φορολογητέα) για την κάλυψη βασικών εξόδων (π.χ. μεταφορικά, γεύματα κ.λπ.) ή δεν υπάρχει καμία αποζημίωση. Σύμφωνα με την Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εφαρμογή του EFQEA το 2018, τα κριτήρια αμοιβής/αποζημίωσης για πρόγραμμα ΕΕΚ καθορίζονταν σε μεγάλο βαθμό από κάθε κράτος μέλος. Όσον αφορά τις χώρες-εταίρους του VETTER, μόνο η Κύπρος και η Ισπανία έπρεπε να βελτιώσουν τα συστήματα αμοιβής/αποζημίωσης των εκπαιδευομένων, με την Ισπανία να παρουσιάζει μεγάλες διαφορές μεταξύ των περιφερειών. Ομοίως, σύμφωνα με μια έρευνα του 2021 από το CEDEFOP25, το επίπεδο αμοιβής/αποζημίωσης ποικίλει σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των κρατών μελών και των συστημάτων μαθητείας.

Κατανόηση των προθέσεων σταδιοδρομίας των εκπαιδευομένων

Κατά τη διάρκεια του προγράμματος, οι πάροχοι ΕΕΚ, σε συνεργασία με τις επιχειρήσεις, θα πρέπει να παρακολουθούν την πρόοδο των εκπαιδευομένων όσον αφορά τα αναμενόμενα μαθησιακά αποτελέσματα, καθορίζοντας δείκτες προόδου και κριτήρια επιτυχίας. Επίσης, θα πρέπει να παρέχεται αμοιβαία και τακτική ανατροφοδότηση. Αυτό βοηθά στην αξιολόγηση των αντιλήψεων και των προσδοκιών των εκπαιδευομένων για την εμπειρία καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος. Σε αυτό το στάδιο, είναι σημαντικό να καλλιεργηθεί η δεξιότητα του αναστοχασμού και της αυτοαξιολόγησης στους εκπαιδευόμενους. Συνιστάται οι εκπαιδευόμενοι να παρακολουθούν την πρόοδό τους μέσω ενός ημερολογίου ή ενός ηλεκτρονικού πορτφόλιου. Αυτό θα τους βοηθήσει να αναγνωρίσουν τα μαθησιακά τους επιτεύγματα και να αποκτήσουν επίγνωση των πιθανών προκλήσεων. Η παρακολούθηση μπορεί επίσης να βοηθήσει στον σχεδιασμό της μελλοντικής ανάπτυξης δεξιοτήτων των μαθητών. Με αυτόν τον τρόπο, οι εκπαιδευόμενοι συμμετέχουν ενεργά στην εξέλιξη της σταδιοδρομίας τους και των επαγγελματικών τους φιλοδοξιών.

Επιπλέον, η παρακολούθηση και ο αναστοχασμός μπορούν να βοηθήσουν τους παρόχους ΕΕΚ να ενσωματώσουν τα μαθησιακά αποτελέσματα σε συμφωνίες μάθησης. Αυτό μπορεί να αποτρέψει/μειώσει τη διακοπή της φοίτησης και να βοηθήσει τους εκπαιδευόμενους να επαναπροσανατολιστούν προς εναλλακτικές οδούς εκπαίδευσης/σταδιοδρομίας που ταιριάζουν περισσότερο με τις δεξιότητες και τα ενδιαφέροντά τους. Μέχρι το τέλος του προγράμματος, οι εκπαιδευόμενοι αναμένεται να επιδείξουν ικανοποιητική πρόοδο σε σχέση με τα μαθησιακά αποτελέσματα που έχουν οριστεί στις συμφωνίες μάθησης. Οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει να αναστοχαστούν για το πώς μπορούν να αναπτύξουν περαιτέρω και να αξιοποιήσουν τις νέες δεξιότητες, γνώσεις και ικανότητες στο μέλλον. Αυτή η τελική φάση θα πρέπει να περιλαμβάνει συζήτηση μεταξύ των εκπαιδευομένων και των εκπαιδευτών/συντονιστών ΕΕΚ σχετικά με το κατά πόσο και με ποιο τρόπο οι επαγγελματικές τους φιλοδοξίες έχουν αλλάξει μετά την ΕΕΚ.